Паэтычны марафон “У вянок Свята беларускага пісьменства”. Уладзімір Цанунін

Уладзімір ЦАНУНІН г. Вілейка

ГУЧАЛА МУЗЫКА Ў ДУШЫ

Гучала музыка ў душы
Аркестрам сэрца мнагалікім.
Нібыта чарадзей вяршыў
Звышнезвычайны баль вялікі

На тонкай ноце ў вышыні
Акорды ціха заміралі,
А праз хвіліну цішыні
Ізноў навальваліся хваляй.

Літаўраў мілагучны звон
Знянацку стукаў моцна ў скроні.
Здавалася, што гэта сон,
Які трымаў душу ў палоне,

А нервы сціснуў у клубок,
Напоўніў сэрца неспакоем
І не даваў зірнуць у бок,
І проста варухнуць рукою.

Па скуры беглі мурашы,
Па твары слёзы, як на ліха.
Гучала музыка ў душы…
Але было навокал ціха.
НАША МОВА
З глыбіць сівых вякоў суровых
Праз забарон і ліхалецце
Пранеслі нашы продкі мову,
Найпрыгажэйшую ў сусвеце.

Народ наш мудры, працавіты,
Заўжды прымаючы рашэнні,
Не лез за словам сакавітым
І вельмі ёмкім «у кішэню».

А колькі бульбы назваў розных
Пачуць на Беларусі можна!
Ад Маларыты да Ліёзна
Свой дыялект у вёсцы кожнай.

Патрэбна гэтым ганарыцца,
Бо гэта – цуд, а не «трасянка».
Нажаль не часта мы ў сталіцы
Сваю гамонку чуем ранкам.

Народа мова не павінна
Забытай быць ні ў якім разе.
Нам гэты запавет Скарына
Пакінуў у далёкай Празе.

ПАЭЗІЯ
Паэзія – яна ў душы народа
З глыбінь вякоў былінных існуе,
Бо наша беларуская прырода
Ёй хараство і сілу надае.

І шэпат хваль Вяллі, і спеў птушыны,
І сонейка над паркавай гарой,
І пах мядовы бэзу і шыпшыны
Ўздымаюць летуценнікам настрой.

Пачуцці клічуць на пясчаны бераг
Да росных траў і чаратоў ракі.
І пад рукой знянацку на паперу
Кладуцца вершаваныя радкі.

І не бяда, што ёсць праблема з лірай,
І часта рыфмы якаснай няма.
Калі пісаў душой і сэрцам шчыра,
То гэта ўсё рабіў ты не дарма.

* * *
Сягодня мова продкаў пад пагрозай.
За гэта крыўдна, сорамна да слёз.
У вечнай мітусні жыццёвай прозы
Паэзію чакае марны лёс.

Усе насы схавалі ў інтэрнэце.
Ніхто ў бібліятэку не ідзе,
Бо корпаюцца, нібы куры ў смецці,
У «дзеяслоўна-якаснай» нудзе.

З эротыкаю зблыталі каханне,
Смакуюць брыдкаслоўныя радкі.
Сядзяць за маніторамі да рання
Жанчыны, дзеці, нават мужыкі.

Куды сумленне з годнасцю прапала?
Ты мне сур’ёзна, браце, падкажы.
Каб узняліся Колас і Купала,
То іх здзіўленню не было б мяжы.

НАШЧАДКІ СКАРЫНЫ
Без кнігі, вядома,
Пражыць немагчыма.
Яна ў кожным доме
У нас прад вачыма.

Нам продкі-славяне
Пакінулі мову.
Адвечна ў пашане
Прыгожае слова.

Каб кніга заўсёды
Была разам з намі,
З вялікай ахвотай
Бясконцымі днямі

І нават у ночку
Працуюць няспынна
Над кожным радочкам
Нашчадкі Скарыны.

КРЫЎДА
Ніхто ў паэзіі цяпер
Не адчувае асалоды.
Сусвет пазбавіўся папер.
Настала інтэрнэту мода.

У гэтым сметніку народ
Шукае розную брыдоту –
Глум вершаваны – гэты «плод»
Нібы скапіраваны з плоту.

І вельмі сорамна за нас.
Згубілі якаснае слова.
Таму пасрэднасць на Парнас
Нахабна лезе па галовах.

ПРЫЗНАННЕ
Пісаў у стол гадоў дзясятак
І рэдка друкаваў, але
Няхітрых вершаў цэлы статак
Ляжаў запылены ў стале.

Туды яшчэ падкідваў часам.
І гэты вэрхал ціха рос,
Пакуль не атрымаўся разам
Вялізны папяровы стос.

Яго я вытрас на падлогу
У першы раз за усе гады,
І з нечаканаю трывогай
Падумаў: «А цяпер куды?»

Хацеў іх выкінуць у смецце.
Але не змог, бо ў тым бяда,
Што вершы, нібы тыя дзеці,
Хоць і благія, а шкада.

АДКАЗНАСЦЬ
Калі бярэшся за пяро з паперай,
З надзеяй паказаць душы палет,
Пішы, каб твой чытач табе паверыў,
Інакш ты не паэт, а вершаплёт.

Адказнасць трэба мець з хвіліны першай
За думкі ўсе і ўсе свае радкі,
І рытм трымаць, а не скакаць па вершы,
Як жарабя па беразе ракі.

Калі ўсе рыфмы – толькі дзеясловы,
А сэнс нібыта ўзяты з небыцця,
Паэзіі не будзе адмысловай –
Такое зарыфмуе і дзіця.

Шукай сюжэт свой асабісты, новы,
І не чапай таго, што ўжо было.
Свая разынка – усяго аснова.
У ёй тваёй паэзіі святло.

Па сто разоў патрэбна ўсё адгладзіць,
Тады сапраўдны будзеш чарадзей.
Бо слова ў вершы, нібы дрэўца ў садзе,
Заўжды павінна радаваць людзей.