Літаратурная карта Пухавіччыны… Ёсць у Беларусі Блужа!
Нарадзіўся пісьменнік ў Давыд-Гарадку, на Берасцейшчыне. Закончыў Літаратурны інстытут імя М. Горкага ў Маскве. З вершамі пачаў у друку ў 15-гадовым узросце – у 1972 г. на старонках столінскай раённай газеты “Навіны Палесся”. Праз два гады – у 1974-м – першая публікацыя ў рэспублікнаскім друку: газета “Чырвоная змена”. У 1982 – 2002 гг. – праца ў выдавецтве “Мастацкая літаратура”. Аўтар кніг “Вандроўнік”, “Над пляцам”, “Тут”, “Пра тое, як я…”і іншых паэтычных зборнікаў.
– Леанід Васільевіч, што прыцягвае менавіта на Пухавіччыну? – пытаюся ў знакамітага літаратара.
– Мар’іна Горка сагравае душу, пухавіцкая зямля дае слову дыханне…
Цяжка злічыць колькі разоў я пабываў у гэтым слаўным краі!
Неаднойчы з Ігарам Лучанком!
А часцей за ўсё гэта былі сумесныя паездкі з пісьменнікамі Алесем Пісьмянковым, Навумам Гальпяровічам, Эдуардам Акуліным…
У арганізацыі такіх творчых сустрэч вельмі дапамагаў клапатлівы і заўсёды ўважлівы да людзей Аляксандр Аляксандравіч Прановіч.
– Што найболей выразна запомнілася з першых сустрэч на Пухавіччыне?
– Памятаю літаратурныя, кніжныя ці мо нават літаратурна-краязнаўчыя чытанні ў Цэнтральнай раённай бібліятэцы Мар’інай Горкі – гасцей тады сустракала Ганна Барысаўна Лабастава; запомнілася таксама мар’інагорская гімназія і яе дырэктар Ралькевіч Ала Васільеўна.
А як добра было гаварыць пра беларускую літаратуру ў сярэдніх школах Мар’інай Горкі №№ 1, 2, 3, як і ў школе № 4 – там Людміла Мікалаеўна Сарнова настройвала сваіх выхаванцаў на ўвагу і паразуменне.
Я прымаў удзел і ў Мар’інагорскім свяце “Спявай, душа!”, якое адбылося 17 чэрвеня 2006 года, а ў чацвер 19 снежня 2013 года на свяце, прысвечаным прозе народнага пісьменніка Беларусі Івана Чыгрынава прачытаў лекцыю пра асаблівасці стылю ягоных раманаў.
– Ведаю, што, наведваючыся на Пухавіччыну, вы і паэтычным словам занатоўваеце свае ўражанні…
– Часта бываючы ў Аграрна-тэхнічным каледжы, прысвяціў гэтай знакамітай навучальнай установе радкі:
Ты клічаш мяне, ты завеш,
Навукі патрэбнае востраў,
Аграрна-тэхнічны каледж
У Мар’інай Горцы дзівоснай!
Па роднай дарозе вядзеш.
Якая бывае няпростай,
Аграрна-тэхнічны каледж
У Мар’інай Горцы дзівоснай!
З удзячнасцю я гэты верш
Табе прысвячаю мілосна –
Аграрна-тэхнічны каледж
У Мар’інай Горцы дзівоснай!
– А яшчэ якія “пухавіцкія адрасы” трымаюцца ў памяці?
– З вялікім рупліўцам Аляксандрам Прановічам вельмі шмат было вандровак па раёне, у выніку якіх мы наведалі школы ў Зазер’і, Пярэжыры, Зорцы, Рудзенску, Дрычыне, Дукоры, Ананічах, Дуброўцы, Турыне, Суціне, Бор-Слабадскую школу.
У Светлы Бор, дарэчы, некалі пісьменнікі часта завітвалі, дзякуючы намаганням тагачаснага дырэктар Браніслава Аляксандравіча Зубкоўскага. Ведаю, што прыязджалі туды і Уладзімір Глушакоў, Ганад Чарказян…
Скажам, у школе ў Светлым Бары, дзе, дарэчы, з прадпрыемстваў галоўнае – кардонная фабрыка, выступленне пачалося з такіх без папярэдняга абдумвання радкоў:
Кожны, Мінску не ў дакор,
Кажа і смяецца:
“Светлы Бор ад светлых зор
І ад светлых сэрцаў!”
А завяршылася сустрэча гэткімі словамі ў рыфму:
Цудоўныя сябры,
Працуем мы штодзённа
У Светлым у Бары
На фабрыцы кардоннай!
А для школьнікаў Блужы прыдумаўся такі імгненны верш:
Мой невясёлы дружа!
Вясёлы будзь, бо ёсць
У Беларусі Блужа,
А ў Блужы ты не госць!
Ты – гаспадар у Блужы,
Мой сябар дарагі!
Будзь радасны і дужы,
Бо толькі ў роднай Блужы
Твае квітнеюць ружы,
Ідуць твае снягі.
Экспромты чыталіся разам з шацкімі школьнікамі:
Скажу вам па-сваяцку я:
“У Шацку людзі хвацкія,
Лагодныя, адкрытыя –
Заўсёды працавітыя!”
– З Шацкам, дарэчы, звязаны пісьменніцкія лёсы Міколы Лобана, а яшчэ раней – Міхася Багуна. У Шацку ў дзяцінстве жыў паэт-байкапісец Мікола Вяршынін…
– І я рады, што спрычыніўся да Шацкай гісторыі… А яшчэ для шацкіх вучняў ды іхніх настаўнікаў на сустрэчы вось што гучала:
Мы крыкнем так знянацку:
“Хто з намі, той і волат!
Як добра жыць у Шацку,
Бо Шацк – любімы горад!”
Без увагі не засталіся, дарэчы, й голацкія вучні, ім быў прысвечаны наступны экспромт:
У Полацку і ў Наваполацку
Былі мы тысячу разоў!
А сёння першы раз мы ў Голацку
Прыехалі знайсці сяброў!
– Дзякуй, Леанід Васільевіч, за такую гутарку! Дзякуй за добрыя словы пра Пухавіцкі край!
– І мне прыемна ўсведамляць: цікавых сустрэч у Мар’інай Горцы і Пухавіцкім раёне за апошнія дваццаць гадоў было вельмі багата; часам здаралася, што за дзень даводзілася праводзіць ажно чатыры чытанні – напрыклад, 19 жніўня 2009 года адбыліся выступленні ў Палацы культуры, у лагеры “Лясная казка” (Талька), у цэнтральнай раённай бібліятэцы і ў Абласным медыцынскім рэабілітацыйным дзіцячым цэнтры.
Гутарыў Алесь Карлюкевіч
