Чужых дзяцей не бывае
Яшчэ зусім нядаўна, на XXV Мінскай міжнароднай кніжнай выстаўцы-кірмашы ў Мінску, прэзентавалася выданне для дзяцей «Азбука ў вершах і малюнках» Віктара Кажуры, а цяпер творца збіраецца прэзентаваць сваю кнігу, пераствораную па-сербску, на міжнародным кніжным кірмашы ў Сербіі. Напярэдадні вандроўкі наш карэспандэнт сустрэўся з пісьменнікам.
Литературный диалог
В 2012 году состоялся V международный форум культурологов Казахстана и Беларуси «Мировые религии и общечеловеческие ценности». Этому событию и посвящена небольшая книга С. Ананьевой и А. Карлюкевича «Беларусь в творчестве и судьбе: литературный диалог в пространстве и времени» (Минск: Звязда, 2018).
МЫШАНЯ ПІП І ЎСЕ, УСЕ, УСЕ…Бадай, у кожнага чытача знойдзецца свая асацыяцыя з прадстаўнікамі азербайджанскай культуры. Большасць, несумненна, ведае ўраджэнца гэтага краю, класіка персідскай паэзіі Нізамі, чыё імя гучала па ўсім сярэднявечным Усходзе.
Іншыя прыгадаюць зборнік твораў дзіцячых пісьменнікаў краіны і яе фальклору “Вышкі над морам”, што выйшла ў 1989 годзе. А вось у новага пакалення чытачоў Азербайджан будзе звязаны з дзіцячай кнігай Эсміры Ісмаілавай “Удивительные приключения мышонка Пипа”, якая выйшла ў рэдакцыйна-выдавецкай установе “Літаратура і мастацтва”.
Працоўнае месца пісьменніка — стол з камп’ютарам. Менавіта такі вобраз паўстае ва ўяўленні большасці сучасных людзей. Ці ўсе пры гэтым разумеюць, што сюжэт ствараецца не падчас «прабежак» пальцаў па клавіятуры. Ён можа спець гадамі, нават дзесяцігоддзямі, складацца з дробных аскепачкаў жыццёвага досведу, успамінаў дзяцінства, пачуццяў, эмоцый, уражанняў… Часам з усяго гэтага вырастае квяцістае дрэва рамана ці аповесці. Часам кожны сюжэт прарастае асобнай раслінай, і пісьменнік апынаецца ў вялікім «садзе сваіх успамінаў». Як, напрыклад, Таццяна Мушынская.
Словы ўдзячнасці, музыка кахання
Многія з нас так ці іначай далёка ад сваёй малой радзімы, ад таго куточка, дзе ўпершыню ўбачылі сонца, вымавілі першыя словы, зрабілі першыя крокі. Выпраўляючыся ў вялікі свет, нам застаецца толькі настальгічна прыгадваць гады маленства і юнацтва, зрэдку наведвацца да родзічаў, пісаць узнёсла-сумныя вершы. Праўда, з гадамі ўспаміны і вершы становяцца ўсё больш агульнымі, захоўваючы толькі цьмяныя абрысы знаёмых краявідаў. Аднак пра вершы валожынскай паэтэсы Валянціны Гіруць-Русакевіч такога не скажаш: яе прызнанні ў любові родным мясцінам зусім не пафасныя, але шчырыя, пранікнёныя, праўдзівыя…
Заўсёды, калі бяру ў рукі чыйсці новы зборнік вершаў, абавязкова трапляю ў асаблівы трапяткі стан прадчування захапляльнага падарожжа па ўнутраным свеце аўтара.
РЭЦЭПТЫ ШЧАСЦЯ
Пра кнігу Таццяны МУШЫНСКАЙ «МАК ТАЎКЛІ КАМАРЫ»,
серыя «Нашым дзеткам», Мн., Мастацкая літаратура, 2017.
Безумоўна, заўсёдную радасць выклікае з’яўленне метадычных, гульнявых, забаўляльных матэрыялаў як у інтэрнэт-прасторы, так і ў папяровым варыянце. Выдатнай крыніцай заняткаў з дзецьмі, загадак, крыжаванак, казак, лічылак з’яўляецца партал «Нашыя дзеткі». Асобным раздзелам літаратура для дзяцей вынесена на сайтах Knihi.by, Ay.by і інш. Годнае месца займаюць у рэкамендаваных спісах кнігі выдавецтва «Мастацкая літаратура». Серыя «Нашым дзеткам» ужо прапаноўвала маленькім чытачам і іх бацькам творы Уладзіміра Марука, Віктара Гардзея, Раісы Баравіковай, Анатоля Зэкава…
Новае выданне — вершы Таццяны Мушынскай з выдатнымі ілюстрацыямі Крысціны Баранавай. Вельмі ўдалым падаецца менавіта такі дызайн кнігі — у выглядзе ілюстраванага альбома, куды ўпісваюцца вершы. У многіх, відаць, у дзяцінстве былі такія. Куды занатоўвалі цікавосткі самі ці прасілі гэта рабіць сяброў…
Вершыкі кнігі — лёгкія для завучвання, цікавыя сваёй моўнай гульнёй:
Сом прысніў аднойчы сон,
Што згубіў свой парасон.
Як дарэшты вымак сом,
Дык на сушу выйшаў ён.
Зачапіўся сом вусамі
І гуляць не можа з намі.
Нязмушана, у жартаўлівай форме тлумачыць аўтарка з’явы прыроды («Хмара з хмарай неба дзеляць, / Хмара ў хмару громам цэліць»), паводзіны звяроў. Атрымаюць малыя «чамучкі» і адказы на свае бясконцыя пытанні. Чаму лось любіць соль? Каго называюць лясным доктарам? Як гэта мак таўкуць камары? Чаму выпадае снег узімку?
Але часам трэба і падурэць, прыдумаць нешта абаяльна-неверагоднае:
У бярлозе мішкі — тэлевізар,
Доўгаю зімой таму не спіць.
Ад бяссоння мішка не капрызіць,
А мультфільмы дзень і ноч глядзіць.
Свет дзіцячай фантазіі — каляровы, невычарпальны. І трэба кожны дзень запаўняць яго новымі фарбамі і вобразамі. А галоўнае — трапнымі словамі на роднай мове.
Юлія Алейчанка
